Skansen Rzeki Pilicy tworzony od 2000 r. z inicjatywy władz samorządowych miasta Tomaszowa Maz. i Stowarzyszenia Przyjaciół Pilicy i Nadpilicza. Ma na celu popularyzowanie i zachowanie walorów przyrodniczych oraz tzw. przestrzeni kulturowej rzeki Pilicy i jej dopływów. Pierwszym obiektem i zalążkiem skansenu był zabytkowy, drewniany młyn wodny, zawierający elementy XIX – wieczne. Młyn przeniesiono znad rzeki Luciąży. W Skansenie organizowane są w nim ekspozycje stałe i czasowe, obrazujące bogactwo dziedzictwa przyrodniczego, historycznego i kulturowego Pilicy i Nadpilicza. U podnóża młynu eksponowana jest największa w kraju kolekcja kamieni młyńskich, licząca już ponad 30 okazów, pochodzących z nieistniejących już młynów wodnych w dorzeczu Pilicy. Osobny, spektakularny dział skansenu tworzą wydobywane z Pilicy od 1988 r. pojazdy pancerne z czasów II wojny światowej i inne zabytki militarne. Skansen gromadzi także okazy dawnego szkutnictwa i rybołówstwa ludowego, a także eksponaty związane z bogatą tradycją spławów drewna na Pilicy oraz sportami wioślarskimi. Oddzielny dział skansenu stanowi bogata już kolekcja zabytkowych łodzi i kajaków. Działalność skansenu – pierwszego i jedynego w Polsce muzeum na wolnym powietrzu poświęconym rzece została w 2005 roku doceniona przez Polską Organizację Turystyczną i nagrodzona certyfikatem na najlepszy produkt turystyczny w Polsce.
Serdecznie zapraszamy w terminie 1 kwietnia – 31 października od wtorku do niedzieli w godz. 10.00-18.00,
w terminie 1 listopada – 31 marca od wtorku do piątku w godz. 8.00 – 16.00 oraz w soboty i niedziele w godz. 10.00-16.00.
W poniedziałki skansen nieczynny.
CENNIK USŁUG W SKANSENIE RZEKI PILICY
BILETY:
Sezon turystyczny 1 kwietnia – 31 października
– Bilet normalny – 9 zł
– Bilet ulgowy – 7 zł
– Bilet z Kartą Dużej Rodziny – 6 zł
– Bilet z Kartą Seniora Województwa Łódzkiego – 6 zł
– Bilet z Kartą Tomaszowianina – 5 zł
– Bilet szkolny grupowy – 30 zł (dotyczy grup uczniów ze szkół podstawowych z Tomaszowa Maz.).
Poza sezonem turystycznym 1 listopada – 31 marca
– Bilet normalny – 7 zł
– Bilet ulgowy – 5 zł
– Bilet z Kartą Dużej Rodziny – 4 zł
– Bilet z Kartą Seniora Województwa Łódzkiego – 4 zł
– Bilet z Kartą Tomaszowianina – 3 zł
– Bilet szkolny grupowy – 30 zł (dotyczy grup uczniów z przedszkoli i szkół podstawowych z Tomaszowa Maz.)
POZOSTAŁE USŁUGI:
– Organizacja ogniska – 3 zł/osoba
– Usługa przewodnicka – 30 zł
– Usługa przewodnicka w języku angielskim – 60 zł
– Lekcja muzealna – 35 zł
– Warsztaty etnograficzne „Od ziarenka do bochenka” – 12 zł/osoba
Informujemy, że parking (niestrzeżony) oraz toaleta przy Skansenie są prowadzone przez firmę zewnętrzną!
Cennik: autokar − 20 zł; bus 10 − zł; samochód osobowy − 5 zł; motocykl − 2 zł. Bilet parkingowy uprawnia do pozostawienia samochodu na 24 godziny. Toaleta − 2 zł (po okazaniu biletu wstępu do Skansenu − 1 zł).
Grupy zorganizowane prosimy o wcześniejszy kontakt telefoniczny w celu ustalenia terminu wizyty.
Rezerwat Niebieskie Źródła - rezerwat krajobrazowy o powierzchni 29 ha, położony w dolinie Pilicy, na prawym brzegu rzeki, w południowo- wschodniej części miasta Tomaszowa Maz. Ochronie podlega przyroda, głównie wywierzyska. Główny kompleks wodonośny stanowią wapienie jurajskie, charakteryzujące się dużą przepuszczalnością. Źródła to dwa wywierzyska oddzielone od siebie wyspą. W każdym pulsuje po kilkanaście minigejzerów. Niebieskie Źródła zwane niegdyś „Modrymi Wodami” są uroczym skrawkiem krajobrazu niżu polskiego. Wprawdzie na obszarach wapiennych Jury Krakowsko – Wieluńskiej, Gór Świętokrzyskich czy Tatr występuje wiele zjawisk krasowych, biją wywierzyska potężniejsze od Niebieskich Źródeł, lecz są to dla tych krajobrazów zjawiska normalne, zwykłe. Woda przybiera niebiesko – błękitno - zieloną barwę. Kolor wody w basenach źródliskowych jest efektem działań rozproszonego światła słonecznego. Zmiana odcieni barwy wody uzależniona jest od stanu pogody, stopnia nasłonecznienia bądź zachmurzenia. Temperatura wody jest niezmienna w ciągu roku i wynosi 9ºC. Z tych względów wody jezior nigdy nie zamarzają. Rezerwat jest ostoją wielu gatunków ptaków (ok.75), a prawdziwą osobliwością są: remisz, zimorodek oraz kaczki (krzyżówka, ohar, czernica, cyraneczka i gągoł). Szata roślinna jest najliczniej reprezentowana przez rodzinę traw. Stwierdzono 400 gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich grupę roślin ściśle chronionych: grzebieni białych, turówki wonnej, różanecznika żółtego, kosodrzewiny i cisa pospolitego. Niebieskie Źródła cieszą się niezmiernie dużym zainteresowaniem turystów przez cały rok. Wstęp wolny.
Groty Nagórzyckie - Podziemna Trasa Turystyczna - Sztuczne wyrobiska znajdujące się w południowej części Miasta Tomaszowa Mazowieckiego przy ulicy Pod Grotami, biegnącej nad Zalew Sulejowski na terenie byłej wsi Nagórzyce, obecnie dzielnicy Tomaszowa. Są pozostałością po podziemnej kopalni piasku szklarskiego, wydobywanego do potrzeb budowlanych i hutniczych w XVIII stuleciu i na początku XIX wieku. Groty składają się z licznych korytarzy, wnęk, zaułków i sal powstałych w trakcie procesu wydobywania piasku. Największe wyrobisko zwane "Salą Królewską" ma 30 m długości, 25 m szerokości, 3 m wysokości. Pozostałe jaskinie nosiły nazwę: Niedźwiedzia, Borsucza, Taneczna, Chowańcowa, Karkołomna i Złodziejska. To produkt turystyczny unikalny w skali światowej i jest pierwszym tego typu obiektem w rejonie centralnej Polski. Powstała trasa turystyczna przebiega dwoma równoległymi oświetlonymi chodnikami, zawiera ekspozycje historycznie i tematycznie związane z grotami.
Długość trasy zwiedzania to ok. 160 m.
Czas zwiedzania z przewodnikiem ok. 40 min. w grupach od 5 do 25 osób.
Temperatura wewnątrz ok. 9 0C.
Wilgotność ok. 65-85 %.
Obiekt jest dostępny dla osób niepełnosprawnych.
Tel. 723-585-656, 44 710-05-32 www.groty.skansenpilicy.pl, e-mail: groty@skansenpilicy.pl ; groty@mck-tm.pl
W związku z zakończeniem sezonu wiosenno-letniego obsługa ruchu turystycznego odbywać się będzie od wtorku do piątku w godz. 8.00-16.00, a w soboty i niedziele w godz. 10.00-16.00. Serdecznie zapraszamy. W naszych obiektach zwiedzanie odbywa się zgodnie z obowiązującymi wytycznymi związanymi z pandemią SARS-CoV-2. Pamiętajcie więc o maseczkach. My zapewniamy płyn do dezynfekcji rąk.
Bilet normalny – 9 zł
Bilet ulgowy – 7 zł
Bilet z Kartą Dużej Rodziny – 6 zł
Bilet z Kartą Seniora Województwa Łódzkiego – 6 zł
Bilet z Kartą Tomaszowianina – 5 zł
Bilet szkolny grupowy – 30 zł (dotyczy grup uczniów z przedszkoli i szkół podstawowych z terenu Tomaszowa Maz.)
Grupa zwiedzająca wynosi 25 osób. Wejścia odbywają się co pół godziny, więc nie czekaj – https://biletyna.pl/inne/Zwiedzanie-Grot-Nagorzyckich/Tomaszow-Mazowiecki na wybraną przez siebie godzinę przez Internet.
POZOSTAŁE USŁUGI:
Lekcja muzealna – 30 zł
Usługa przewodnicka – w cenie biletu wejściowego
Parking – bezpłatny
Toaleta – bezpłatna
Obsługujemy karty płatnicze
http://groty.mck-tm.pl/bilety/
Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach - jest jedyną tego typu placówką w Polsce centralnej. Powstał w latach 1934-1936. Został utworzony w wyniku jednej z pierwszych na świecie akcji, zainicjowanej przez polskie środowiska naukowe. Pierwsze bizony sprowadzono z Kanady w darze od Poloni dla Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - Ignacego Mościckiego. W zwierzyńcu pierwszy żubr europejski urodził się w 1963 r. Od 1973 r. obiekt miał charakter rezerwatowej hodowli zamkniętej żubrów białowieskiej linii genetycznej. Aktualnie przebywa tu około 16 żubrów. Na terenie zagrody można nie tylko zobaczyć rodzinę żubrów, ale też dzięki informacjom umieszczonym na tablicach zapoznać się z biologią gatunku, historią jego wymierania oraz restytucji, a także dziejami OHŻ. Zwiedzanie zagrody żubrów można połączyć z aktywnym wypoczynkiem, ponieważ stanowi ona etap ścieżki edukacyjnej. Na ścieżce tej zostały ustawione wiaty turystyczne, gdzie mogą odpocząć piesi i rowerzyści oraz umieszczono tablice informacyjne o treści przyrodniczej. W siedzibie Nadleśnictwa powstała izba edukacji ekologicznej, w której urządzono wystawę zbiorów przyrodniczych oraz narzędzi używanych w przeszłości do prac w leśnictwie.
Żubry można oglądać w sezonie: 1.V-30.IX w dni powszednie w godz. 9.00-16.00, w soboty i niedziele od 11.00-18.00. W okresie 1.X-31.IV w dni powszednie w godz. od 9.00-15.00, w soboty i niedziele od 11.00-15.00 ; wtorek - nieczynne. Ceny biletów: normalny - 4 zł, ulgowy - 2 zł, rodzinny - 2 zł.Więcej informacji można uzyskać pod nr tel. 606 903 525, (44) 710-86-20 lub: e-mail: ohz@kampinoski-pn.gov.pl ; 97-213 Smardzewice ul. Tomanka 9. Grupy zorganizowane proszone są o wcześniejszy kontakt telefoniczny w celu zgłoszenia wizyty.
Aktualne zwiedzanie ośrodka jest niemożliwe. Został on z dniem 06.12.2014 r. zamknięty dla odwiedzających do odwołania!
Spała jest jedną z najciekawszych miejscowości wypoczynkowych na terenie województwa łódzkiego. Otoczona lasami od lat przyciąga miłośników łowiectwa, którego tradycja na tych terenach sięga czasów króla Władysława Hermana oraz króla Władysława Jagiełły. Stała się niemal drugą rezydencją prezydencką dla Ignacego Mościckiego oraz Stanisława Wojciechowskiego. W 1884 r. w Spale wzniesiono drewniany pałacyk myśliwski, który wkrótce został otoczony okazałym zapleczem rezydencjonalnym. Rezydencja składała się także z zabudowań gospodarczych, wieży wodnej, elektrowni i koszar. Pałacyk, zachwycający swą urodą, został jednak w trakcie działań wojennych w 1945 r. splądrowany, a następnie spalony. Natomiast zachował się do dziś, usytuowany w jego sąsiedztwie, posąg żubra – który stał się nieformalnym herbem miejscowości, naturalnej wielkości sprowadzony do Spały ok. 1929 r. za sprawą prezydenta Mościckiego. Pomnik został tu przeniesiony z Białowieży. W pobliżu znajduje się piękny, modrzewiowy kościółek p.w. Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej, powstały w 1923 r. z polecenia prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. Świątynię wybudowano w stylu podhalańskim. Warto także zajrzeć do wnętrza kościoła utrzymanego w stylu zakopiańskim, ozdobionego między innymi interesującymi witrażami zaprojektowanymi przez Jana Winiarza. W Spale jest również muzeum - Dom Pamięci Walki i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy Polskich im. Adama Loreta. Jest on hołdem oddanym leśnikom i drzewiarzom, członkom ich rodzin poległych z bronią w ręku w czasie II wojny światowej.Symboliczny Dom Pamięci to reprezentacyjna leśniczówka, wybudowana w 1983 r. Przy niej stoi odsłonięty w 1982 r. obelisk dłuta łódzkiego rzeźbiarza – Zbigniewa Władyki, przedstawiający postać leśnika. Dom Pamięci składa się z kilku izb w całości udostępnianych zwiedzającym. Centralną izbą jest tutaj Izba Hołdu. Na honorowym miejscu ustawione są urny z ziemią z pól bitewnych II wojny światowej, a także z osad leśnych, w których okupant niemiecki mordował leśników wraz z ich najbliższymi. Tuż przy pomniku znajdującym się obok Domu Pamięci, rozpoczyna się oznakowana ścieżka edukacyjno – dydaktyczna, której celem jest zapoznanie spacerowiczów z okazami spalskiej flory i fauny oraz przygotowanie ich do życia w pełnej symbiozie z naturą. W rezerwacie Spała warto obejrzeć kamienny obelisk poświęcony prezydentowi Ignacemu Mościckiemu.
W Spale w okresie międzywojennym organizowano Dożynki Prezydenckie. Do tej tradycji powrócono w 2000 r. Cykliczną imprezą plenerową organizowaną przez Lokalną Organizację Turystyczną w Spale, która została zainicjowana w 2005 roku jest Spalski Jarmark Antyków i Rękodziłęła Ludowego. Impreza w 2007 roku została nagrodzona certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej na najlepszy produkt turystyczny. Jarmark odbywa się od V-IX w każdą drugą niedzielę miesiąca, w parku nad stawem w Spale. Na jarmarku można nabyć: wyroby użytkowe, przedmioty sztuki, regionalne wyroby artystyczne, naturalne produkty spożywcze. Odwiedzających czekają liczne atrakcje: bogaty program estradowy, catering, wytwarzanie na żywo wyrobów przez znanych twórców ludowych, gry i zabawy dla dzieci, przejażdżki bryczkami, spływy pontonami rzeką Pilicą oraz zwiedzanie Spały z profesjonalnymi przewodnikami. Więcej informacji tel. 601 339 259, www.jarmarkspalski.pl
Inowłódz to jedno z najstarszych miast Polski, pierwsze wzmianki o jego utworzeniu pochodzą już z 1145 r. W połowie XIV w. król Kazimierz Wielki wybudował tu zamek i otoczył miasto murem obronnym. Jego pozostałości można oglądać do dziś. Najważniejszym obiektem kulturowym tej miejscowości jest romański kościół obronny p. w. Św. Idziego – wybudowany w końcu XI w. Jego fundatorem był Władysław Herman. Jak głosi legenda ufundowanie kościoła było związane z narodzinami syna Władysława - Bolesława Krzywoustego. Na szczególną uwagę zasługuje też neogotycki kościół parafialny p.w. Św. Michała – zbudowany w 1520 r., przebudowany w XIX w. Budowla jednonawowa, murowana z piaskowca na rzucie prostokąta z półkolistą absydą od wschodu i okrągłą wieżą obronną zaopatrzoną w otwory strzelnicze od zachodu. W Inowłodzu, który przed II wojną światową w większości zamieszkany był przez Żydów, przetrwała do dziś XIX – wieczna synagoga.
Zakościele – wieś letniskowa, granicząca z Inowłodzem. Obecnie zachowały się dwie XIX-wieczne wille: - Nowy Dwór ze stacji klimatyczno – leśnej – aktualnie gospodarstwo agroturystyczne, - Urbanówka – obecnie Ośrodek Młodzieżowy Fundacji PROEM oraz willa z okresu międzywojennego STEFANÓWKA. W Zakościelu działają również gospodarstwa agroturystyczne. Wieś o dużych tradycjach wytwórstwa ludowego, hafciarstwa, tkactwa, wyrobów ze słomy oraz słynnych poza granicami kraju wycinankach. Na terenie wsi znajdują się również ruiny pieca hutniczego i źródełko Tuwima (wody żelaziste).
Ruiny zamku Kazimierza Wielkiego w Inowłodzu - Obronna, gotycka warownia została wzniesiona za panowania Kazimierza Wielkiego. Budowę datuje się na okres 1356-1370. Zamek posadowiony w dolinie Pilicy, w miejscu o naturalnych walorach obronnych, na szlaku handlowym, strzegł komory celnej i przeprawy na Pilicy. Budowlę wniesiono z miejscowego rdzawobrunatnego piaskowca, na rzucie regularnego czworoboku o powierzchni około 1500 m2.
Całość założenia otoczono szeroką fosą, która dzięki specjalnemu przekopowi była zasilana wodami Pilicy. Zabudowę wewnętrzną tworzył budynek w kształcie litery L. W obwodzie murów znajdowały się dwie wieże. Podczas potopu szwedzkiego zamek został zdobyty i nieodwracalnie zniszczony. Do czasów współczesnych zachowały się jedynie fundamenty z pozostałościami piwnic i baszt oraz ślady fosy.
W 2005 r. rozpoczęto prace dotyczące rozbudowy, adaptacji i częściowej rekonstrukcji ruin zamku. Utrwalone ruiny zamku po częściowej rekonstrukcji wybranych odcinków muru oraz po pracach adaptacyjnych i konserwatorskich będą spełniać funkcje edukacyjne i turystyczne. Zakończenie inwestycji przewidziane było na koniec roku 2012. Uroczyste oddanie do użytkowania publicznego zrekonstruowanych ruin zamku odbyło się w dniu 15 czerwca 2013 r.
Zwiedzanie zamku odbywa się w następujących godzinach: w sezonie od 15.IV do 30.IX: wtorek 9.00-17.00, środa-piątek 9.00-19.00, sobota 10.00-18.00, niedziela 10.00-19.00 (ostatnie wejście grupy zwiedzających 30 minut przed zamknięciem zamku) ; poza sezonem 1.X do 15.IV: wtorek 9.00-17.00, środa-piatek 9.00-19.00, sobota 10.00-18.00, niedziela - nieczynne (ostatnie wejście grupy zwiedzających 30 minut przed zamknięciem zamku). Zwiedzanie z oprowadzeniem oraz uzyskaniem informacji historycznej na temat zamku odbywa się po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym lub e-mailowym z pracownikiem Punktu Informacji Turystycznej tel. 44 726-01-34, e-mail: zamek.pit@interia.pl. W innym przypadku można zwiedzać indywidualnie. Wstęp wolny. Więcej informacji na stronie www.inowlodz.pl
Bunkry w Konewce - Trasa Turystyczna Główny obiekt kompleksu w Konewce - żelbetowy bunkier - schron, ma długość 380 m oraz przekrój ostrołuku mającego przy podstawie szerokość 15 m i wysokość 9 m, w którym między betonowymi peronami biegnie tor umożliwiający wjazd całego składu pociągu. Wzdłuż głównego tunelu biegnie korytarz boczny, podzielony drzwiami gazoszczelnymi na ciąg niewielkich pomieszczeń. Obok schronu kolejowego zbudowano zespół schronów technicznych mieszczących kotłownię, urządzenia wentylacyjne i siłownię elektryczną. Obiekty te łączyły ze schronem kolejowym trzy podziemne kanały techniczne. W skład kompleksu wchodziły również schrony mieszczące: stację pomp i uzdatniania wody, zbiornik i chłodnicę wody technologicznej. Ukończone obiekty zamaskowano przed możliwością wykrycia z powietrza, montując na stropach drewniane, kryte papą dachy, a na schronie kolejowym umocowano siatki maskujące i atrapy drzew. Teren wokół otoczono dwoma rzędami płotu z siatki i drutu kolczastego i prawdopodobnie polami minowymi.W 2006 r. trasa turystyczna „Bunkier w Konewce” została nagrodzona certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej, przyznawanym najlepszym produktom turystycznym w kraju.
Trasa czynna: od V-X codziennie oprócz poniedziałków w godz. 10.00-18.00 w sezonie od VII – VIII w godz. 10.00–19.00, także w poniedziałki, od XI w soboty i niedziele w godz. 10.00-16.00, od XII - III tylko w niedziele w godz. 10.00-16.00. Bilety wstępu: 8 zł – normalny 4 zł – ulgowy (przysługuje młodzieży uczącej się, studentom - po okazaniu legitymacji oraz emerytom i rencistom. Dzieci do lat 7 bezpłatnie. Przewodnik: - 25 zł. od grupy (wycieczka trwa ok. 1 h). Zorganizowane grupy proszone są o wcześniejszy kontakt telefoniczny tel. 501 430 321, www.bunkierkonewka.eu , e-mail: imax@o2.pl
Zalew Sulejowski sztuczne jezioro powstałe w 1973 r. poprzez spiętrzenie wód Pilicy zaporą w Smardzewicach. Akwen posiada powierzchnię 19,8 km2 i długość 17 km. Zalesione w dużej części brzegi, urozmaicona linia brzegowa sprawiają, że zalew jest atrakcyjnym miejscem wypoczynku i uprawiania żeglarstwa. Można tutaj skorzystać ze sprzętu pływającego, kąpieli, plażowania, a także wspaniale wędkować. Wokół zbiornika obowiązuje strefa ochronna, zatem biwakowanie dozwolone jest tylko w miejscach wyznaczonych. Na samym akwenie obowiązuje strefa ciszy, czyli zakaz używania jednostek pływających z silnikiem. Przez Jezioro Sulejowskie przebiega szlak kajakowy po rzece Pilicy. Bezpieczeństwa turystów strzeże tomaszowska policja konna. Zalew i jego otoczenie jest od kilku lat intensywnie użytkowany rekreacyjnie. Wokół zbiornika jest wiele pól biwakowych, ośrodków wczasowych i gospodarstw agroturystycznych. Zalew Sulejowski jest siedliskiem wielu gatunków ptaków, które gnieżdżą się na wyspach i mokradłach (mewa śmieszka, rybitwa zwyczajna, kaczki: głowienka i krzyżówka) oraz ryb (leszcz, płoć, karp, sandacz, okoń, szczupak). Zbiornik od strony wschodniej i północno – zachodniej otaczają zwarte kompleksy borów sosnowych.
Rzeka Pilica jest rzeką z własnym i wyrazistym charakterem posiada wyjątkowo wartki, jakby wciąż pilący nurt (stąd jej nazwa). Silnie meandrujące koryto Pilicy tworzy wiele malowniczych wysp, rozlewisk i zakoli. Szerokie koryto rzeki (80-120 m) sprzyja częstym przerzutom nurtu. Na obszarze powiatu tomaszowskiego Pilica ma kilka odcinków przełomowych: w okolicach Tomaszowa – Brzustówki, Inowłodza, Żądłowi oraz Gapinina. Pilica uchodzi za jedną z najszybszych nizinnych rzek Europy. Nazwa rzeki wywodzi się od nazwy miejscowości„Pilca”, położonej u źródeł rzeki (wg J. Augustyniak).
Proponowane trasy spływów kajakowych:
Tomaszów – Spała – Inowłódz - trasa ma około 19 km długości i jest stosunkowo łatwa. Czas spływu to około 4 godziny. Rozpoczyna się na terenie Ośrodka „Przystań” w Tomaszowie Maz. i biegnie przez Spałę aż do OSiR-u w Inowłodzu.
Sulejowski Park Krajobrazowy utworzony w 1994 r. Obejmuje dolinę rzeki Pilicy wraz z najbardziej cennymi przyrodniczo terenami przyległymi. Park jest położony nad środkową Pilicą i charakteryzuje go krajobraz dolinny. Powierzchnia parku wynosi 17 444 ha. Otulina parku zajmuje 38 927 ha. Park jest „łącznikiem” pomiędzy Przedborskim, a Spalskim Parkiem Krajobrazowym. Na terenie Parku wraz z otuliną znajduje się 9 rezerwatów przyrody i 4 rezerwaty projektowane. Chronione są jodły pospolite, świerki, buki, klony i jawory. Występują tutaj murawy nawapienne - płaszczycie, torfy i laki o podłożu piaszczysto – torfowym. Do rzadkich okazów roślin zalicza się: widłaki i storczyki, zimoziół północny i długosz królewski. Ze zwierząt spotkać można bobra, wydrę i łosia wędrownego, a czasem wilka. Liczną grupę stanowią ptaki, z których najciekawsze okazy to: gagoł, bąk, rybitwa białoczelna, kropiatka, siweczka obrożna. Na terenie SPK w granicach administracyjnych powiatu znajdują się rezerwaty przyrody: Niebieskie Źródła i Twarda.
Rezerwat Twarda utworzony w 1976 r. o powierzchni 23,48 ha. Chroni fragmenty wielogatunkowych lasów grądowych i borów mieszanych dębowo – jodłowych, z interesującą florą zawierającą także gatunki ciepłolubne. We florze runa na uwagę zasługuje: miodownik melisowaty, dąbrówka kosmata, lilia złotogłów, widłaki: jałowcowaty i goździsty oraz pszeniec leśny. Rezerwat dokumentuje naturalne stanowisko jodły przy północnej granicy zasięgu geograficznego. Rezerwat leży po prawej stronie drogi ze Smardzewic do Radoni, 2 km od miejscowości Twarda.
Spalski Park Krajobrazowy utworzony w X.1995 r., o powierzchni 12 875 ha. Otulina parku zajmuje 23 192 ha. Park obejmuje dolinę rzeki Pilicy, wraz z cennymi przyrodniczo terenami przyległymi. Całość terenu leży w województwie łódzkim na obszarach gmin: Inowłódz, Lubochnia, Poświętne, Rzeczyca i Tomaszów Maz. Przeważają tereny leśne, ale znaczny udział mają użytki rolne. Rozległe lasy w środkowym biegu Pilicy coraz częściej nazywane są Puszczą Pilicką, choć nie mają one w rzeczywistości charakteru historycznej puszczy. Dominują lasy sosnowe w różnym wieku, ale spotyka się również lasy liściaste i mieszane. Okolice Inowłodza i Spały cechują się specyficznym mikroklimatem. Obecność rozległego kompleksu leśnego zmniejsza amplitudę dobowych i rocznych temperatur powietrza, zwiększa i wyrównuje jego wilgotność, osłabia prędkość wiatru i promieniowanie słoneczne. Dodatkowo obecność dużej ilości drzew iglastych nasyca powietrze substancjami aromatycznymi, wykazującymi działanie bakteriobójcze i stymulujące prace układu oddechowego. Klimat taki zalecany jest głównie osobom w wieku starszym z chorobami reumatycznymi, dzieciom i rekonwalescentom. Na obszarze Parku i jego otuliny istniej 5 rezerwatów: Konewka, Żądłowice, Spała, Jeleń i Sługocice.
Rezerwat Spała utworzony w 1958 r. o powierzchni 57,52 ha w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych położonego nad Pilicą fragmentu lasu mieszanego o charakterze naturalnym, z udziałem jodły. Rezerwat jest przykładem naturalnej fitocenozy leśnej, jaka dawniej panowała w Puszczy Pilickiej. Spała w latach 1880-1939 była rezydencją łowiecką carów Rosji, następnie prezydentów Polski, toteż okoliczne lasy zostały oszczędzone przed wyrębem. Jest tu wielowarstwowy drzewostan złożony z dębu szypułkowego (do 250 lat), sosny, klonu zwyczajnego, jawora, grabu, jodły i świerka. Najstarsze dęby osiągają ok. 30 m wysokości i obwody pni na wys. 1,3 m od ziemi ok. 5 m. Rezerwat położony jest po obu stronach rzeki Pilicy, około 1 km na wschód od Spały.
Rezerwat Jeleń utworzony w 1976 r. zajmuje powierzchnię 47,19 ha. Zachował się tutaj prawdziwie puszczański krajobraz boru sosnowego i świerkowo – jodłowego, olsy i grądy, a wśród nich podmokłe polany porosłe turzycami, które są znakomitym miejscem schronienia zwierzyny leśnej. Flora rezerwatu obejmuje 2 gatunki porostów, 40 gatunków mszaków, 177 gatunków roślin naczyniowych. Wśród nich rośliny chronione: widłak jałowcowaty, kruszczyk szerokolistny i wawrzynek wilczełyko. Rezerwat znajduje się w pobliżu wsi Sługocice, na zachód od drogi Tomaszów Maz – Opoczno.
Park Edukacyjno - Rozrywkowy MIKROKOSMOS to wspaniałe miejsce wypoczynku dla całej rodziny. Niepowtarzalne połączenie zabawy z nauką wkomponowane w zaciszny, piękny ogród pełen roślinnych okazów.
Pierwszy park na świecie z owadami gigantami! Jest to miejsce o powierzchni niemal 10 000 m², na której można spotkać niezwykle realistyczne rzeźby owadów, wykonane z dużą dbałością o ich budowę morfologiczną. W Parku znajduje się kilkadziesiąt owadów, znacznie większych od dorosłego człowieka – owady wykonane są z wielokrotnym powiększeniem.
Z myślą o dzieciach i młodzieży uczącej się, w Parku stworzono ścieżki dydaktyczne, przy których spotkamy owady z wypisanymi najciekawszymi informacjami na temat każdego z nich. Zimą zapraszamy do Zimowej Krainy 2 BIEGUNY, łączącej Arktykę i Antarktydę. Tylko tu spotkać można wierne repliki zwierząt występujących w obu tych miejscach w naturalnej wielkości.
ul. Pasikonika 5, 97-225 Ujazd (wjazd od ul. Parkowej), tel. 533-489-260, e-mail: mikrokosmos@mikrokosmos.edu.pl, ; www.mikrokosmos.edu.pl
Godziny otwarcia: poniedziałek - nieczynne, wtorek - piątek grupy zorganizowane po wcześniejszej rezerwacji, sobota - niedziela od 10.00 do 18.00. Bilety wstępu: ulgowy - 9 zł, normalny - 13 zł, grupowy - 8 zł (min. 15 osób), rodzinny - 35 zł (2 dorosłych + 2 dzieci), dzieci do lat 4 - wstęp wolny
Park Adrealina w Spale - Jedno miejsce kilka emocjonujących atrakcji, spośród których każdy na pewno coś wybierze dla siebie: park linowy, żyroskop, paintball i wiele innych! Park linowy ADRENALINA oferuje przeszkody o łącznej długości ponad 280 m, rozwieszone na wysokości od 4 do 10 m. Wśród nich można wymienić: Skok Tarzana, Most Tybetański, Tyrolki, Siatki, Trapezy, Belki i inne. Atrakcja w 100% bezpieczna - nad bezpieczeństwem uczestników czuwa wyspecjalizowana kadra instruktorów. Każdy uczestnik zaopatrzony zostaje w atestowany sprzęt asekuracyjny renomowanych firm, zgodny z wymogami Międzynarodowej Federacji Towarzystw Alpinistycznych, odbywa krótkie przeszkolenie i witaj przygodo! Spała, ul. Mościckiego 6, wejście od ul. Harcerskiej, tel. 514-523-549, 609-373-156, e-mail: kamil@parkadrenalina.pl, joasia@parkadrenalina.pl ; www.parkadrenalina.pl
Park czynny: poniedziałek – piątek: 10.00-19.00 , sobota – niedziela: 10.00-20.00
Park Linowy nad Pilicą - miejsce aktywnego wypoczynku, zabawy, spędzenia wolnego czasu dla całej rodziny. Rodzinny Park Linowy nad Pilicą o łącznej długości ponad 500 m składa się z trzech tras. Trasy zabezpieczone są siatkami lub linami. Uczestnicy otrzymują specjalny sprzęt asekuracyjny (uprzęże, lonże ,karabinki, rolkę ,kask) i zostają przeszkoleni z zasad posługiwania się nim. Potem swoją wiedzę i umiejętności mogą wypróbować w stacjach treningowych zawieszonych tuż nad ziemią. Po takim treningu pod czujnym okiem instruktora można juz bezpiecznie pokonywać przeszkody. Wszystkie przeszkody spełniają wymogi asekuracji ( bezpieczeństwa) zgodne z obecnymi trendami ALPINIZMU promowanymi przez Polski Związek Alpinizmu jak również przez Akademię Wychowania Fizycznego (AWF) Kraków, co potwierdza i nadzoruje instruktor alpinizmu jaskiniowego z ramienia tychże organizacji.
Tomaszów Maz. ul. PCK 10, tel. 724-80-07, 500-065-589, 502-968-226, e-mail: parklinowy@anpik.pl ; www.parklinowynadpilica.pl
Czynny: poniedziałek - piątek w godz.15.00-19.00 , sobota i niedziela w godz.11.00-19.00. W wakacje codziennie w godz.11.00-19.00.
Atrakcje: Buty Kongoo Jumps, Gokarty - trójkołowe, Strzelnica paintballowa i ASG, Łuk, Chodzenie po wodzie - kula wodna, Trampolina, Gry intencyjne, Kącik wypoczynkowy, Imprezy dla dzieci, młodzieży i grup zorganizowanych
